5 จุดที่ต้องรู้ก่อนเลือก ไขควงทอร์ค มาใช้งานครั้งแรก

ถ้าคุณกำลังมองหาเครื่องมือขันสกรูที่ทั้งแม่นยำ ปลอดภัย และใช้งานได้อย่างมืออาชีพ นอกจาก ไขควง ที่คุณเห็นได้ทั่วไปแล้ว มีเครื่องมือช่างอีกประเภทที่เหมาะกับงานเหล่านี้มากๆเลยนั่นก็คือ ไขควงทอร์ค นั่นเองครับ เป็นเหมือนกับพระเอกของงานขันที่แท้จริง แต่เดี๋ยวก่อน! อย่าเพิ่งรีบวิ่งเข้าร้านเครื่องมือช่างหรือกดสั่งออนไลน์แบบไม่คิดหน้าคิดหลังนะครับ เพราะการเลือก ไขควงทอร์ค ที่ไม่เหมาะกับงาน อาจทำให้คุณเสียทั้งเงิน เสียทั้งงานได้เลยแหละ ต้องใจนิ่งๆก่อน 

เข้าเรื่องเลยล่ะกันครับ ในบทความนี้ ผมจะมาแชร์กันแบบไม่มีกั๊กว่า ถ้าเราจะเลือก ไขควงทอร์ค สักตัวเนี่ย มันต้องมีอะไรที่ต้องรู้บ้าง เอาเป็นว่า ถ้าคุณอ่านจบ คุณจะเลือกได้แบบมือโปรแน่นอนครับ! ผมรับรองเลย

เข้าใจก่อนว่า แรงบิด คืออะไร?

แรงบิด (Torque) ไม่ใช่แค่แรง

หลายคนมักเข้าใจว่าแรงบิดคือแค่แรงที่ใช้หมุนๆ ไปเท่านั้นเอง แต่จริง ๆ แล้วมันมีอะไรลึกกว่านั้นครับ แรงบิดคือ แรงที่ทำให้เกิดการหมุนรอบจุดศูนย์กลาง งงไหมครับมันฟังดูวิชาการไปนิดนึง แต่ถ้าให้นึกภาพง่ายๆ ก็เหมือนตอนที่คุณพยายามเปิดฝาขวดน้ำนั่นแหละ ถ้าหมุนผิดมุม หรือแรงไม่พอ ฝาก็ไม่ขยับซักทีใช่ไหมครับ? นั่นแหละคือเรื่องของแรงบิดล้วนๆ เลยพอนึก และนี่คือเหตุผลที่ไขควงทอร์คเข้ามาช่วยให้แรงบิดอยู่ในจุดที่พอดี ไม่แน่นเกิน ไม่หลวมเกิน ขันทีเดียวอยู่เลยครับ

หน่วยของแรงบิด

• Nm (นิวตัน-เมตร): หน่วยนี้เจอบ่อยสุดเลยครับ โดยเฉพาะในเครื่องมือที่มาจากฝั่งยุโรปหรือญี่ปุ่น เพราะเขาใช้ระบบเมตริกเป็นหลัก ถ้าเจอไขควงทอร์คที่ตั้งค่าเป็น Nm ก็ถือว่าใช้ง่าย เข้าใจตรงกันได้ไม่ยากครับ
• in-lb (นิ้ว-ปอนด์): หน่วยนี้ถ้าใครเคยเล่นเครื่องมือจากฝั่งอเมริกาจะคุ้นเลยครับ เพราะเขานิยมใช้กันเยอะ ถ้าเห็นไขควงทอร์คที่ตั้งค่าแรงบิดเป็น in-lb ก็ไม่ต้องแปลกใจ แค่จำไว้ว่าค่าจะต่างจาก Nm นิดหน่อย ต้องแปลงหน่วยให้ตรงก่อนใช้งานนะครับ เดี๋ยวขันเพลินแล้วแรงเกินจะยุ่ง!

การรู้หน่วยนี้สำคัญมาก เพราะตอนเลือกซื้อคุณต้องเลือกเครื่องมือที่สามารถตั้งค่าตรงกับแรงบิดที่งานต้องการได้ ไม่งั้นแม่นแค่ไหนก็ใช้งานผิดอยู่ดี

เลือกประเภทของ ไขควงทอร์ค ให้ตรงกับลักษณะงาน

1. แบบคลิก (Click Type)

• ใช้งานง่ายมากครับ แค่ตั้งค่าแรงบิดแล้วหมุนไปเลย พอถึงค่าที่ตั้งไว้จะมีเสียง “คลิก!” ดังขึ้นมาเหมือนบอกว่า “พอแล้วครับพี่ ถึงแรงพอดีแล้ว” แบบนี้ทำให้เรามั่นใจได้เลยว่าขันไม่เกิน ไม่พังแน่นอน
• เหมาะมากสำหรับมือใหม่ หรือใครที่อยากได้เครื่องมือที่ใช้งานง่ายแบบไม่ต้องนั่งกะเองให้ปวดหัว ว่าขันแรงพอรึยัง แน่นไปไหม เพราะตัวนี้มันช่วยแจ้งเตือนให้เราแบบอัตโนมัติเลยครับ ใช้แล้วสบายใจขึ้นเยอะ!

2. แบบเข็มหมุน (Dial Type)

• มีหน้าปัดแสดงแรงบิดด้วยเข็มแบบชัด ๆ เลยครับ เวลาเราออกแรงหมุน ตัวเข็มจะค่อย ๆ ขยับตามแรงที่เรากำลังขันอยู่ เหมือนมีเกจวัดคอยบอกว่าเราใช้แรงไปเท่าไหร่แล้ว เห็นแรงแบบเรียลไทม์เลย ทำให้ควบคุมได้แม่นเป๊ะ โดยเฉพาะเวลาทำงานละเอียด ๆ แบบที่ต้องใส่ใจทุกนิวตัน!
• เหมาะกับงานละเอียดที่ต้องใช้ความแม่นยำสูง เช่น ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ ที่ถ้าขันแรงไปนิดเดียว บอร์ดอาจพังได้เลยครับ แบบนี้ไขควงทอร์คแบบเข็มจะช่วยให้เราคุมแรงได้เป๊ะ ช่วยให้งานออกมาดีแบบไม่ต้องลุ้น

3. แบบดิจิตอล (Digital Type)

• มีหน้าจอแสดงผลแรงบิดแบบดิจิตอล ชัดเป๊ะ อ่านง่ายสุด ๆ เหมาะมากสำหรับคนที่ชอบความแม่นแบบไม่ต้องเดาให้ปวดหัวเลยครับ
• บางรุ่นยังทันสมัยสุด ๆ สามารถเชื่อมต่อกับระบบบันทึกข้อมูล หรือคอมพิวเตอร์ได้ด้วย เรียกว่าขันเสร็จก็มีหลักฐานไว้เลยว่าขันแรงแค่ไหน ไม่ต้องมานั่งจดเอง
• เหมาะสุด ๆ สำหรับโรงงานหรือคนที่ต้องคุมงานละเอียด ต้องเช็กคุณภาพทุกตัว เพราะมันช่วยให้ทำงานได้เป๊ะและตรวจสอบย้อนหลังได้แบบสบาย ๆ

ถ้าคุณใช้งานทั่วไป แนะนำให้เริ่มต้นที่แบบคลิกก่อน เพราะใช้ง่าย ราคาดี แล้วค่อยอัปเกรดภายหลังหากจำเป็นครับ

ค่าทอร์คขั้นต่ำ และสูงสุดที่รองรับ

ไขควงทอร์ค แต่ละรุ่นจะมีช่วงแรงบิดที่รองรับต่างกันครับ เช่น บางรุ่นรองรับ 0.2–1.5 Nm, บางรุ่นอาจจะเป็น 5–25 Nm หรือ 10–50 in-lb ก็มี สิ่งสำคัญที่ต้องเช็กก่อนซื้อเลยก็คือ งานที่เราจะใช้นั้นอยู่ในช่วงแรงบิดของเครื่องรุ่นนั้นหรือเปล่า เพราะถ้าซื้อรุ่นที่แรงบิดต่ำไป งานก็อาจขันไม่อยู่ แต่ถ้าแรงบิดสูงเกินไป ก็อาจเสี่ยงขันแรงเกินจนชิ้นงานเสียหายได้ครับ แบบนี้เสียทั้งเวลา เสียทั้งอุปกรณ์เลยนะครับ

ตัวอย่าง:

• งานประกอบแผงวงจรไฟฟ้า ใช้แรงบิดนิดเดียวครับ แค่ประมาณ 0.4–1.0 Nm ก็พอ เพราะถ้าแรงเกินไป บอร์ดอาจพังได้ง่าย ๆ เลย
• ส่วนงานเครื่องยนต์นี่อีกเรื่องเลยครับ ต้องการแรงบิดสูงกว่ามาก เช่น 10–30 Nm หรือมากกว่านั้นก็มี เพราะต้องขันให้แน่นสุด ๆ เพื่อความปลอดภัยของการใช้งาน

Tip: เลือกรุ่น ไขควงทอร์ค ที่มีค่าทอร์คตรงกลางพอดี ไม่ต่ำหรือสูงสุดจนเกินไป จะควบคุมได้แม่นกว่า

ความถนัดในการจับและวัสดุของด้ามจับ ไขควงทอร์ค

หลายคนมองข้ามเรื่องนี้ไปครับ แต่เอาเข้าจริง ถ้าคุณต้องใช้ไขควงทอร์คทั้งวัน “ความถนัดมือ” นี่แหละคือตัวแปรสำคัญเลย เพราะลองนึกภาพดูนะครับ ถ้าด้ามจับไม่เข้ามือ วัสดุมันลื่น หรือรูปร่างไม่เข้ากับลักษณะการจับของเรา เวลาขันไปนาน ๆ มือเราจะเริ่มล้า ปวดข้อมือ หรือบางทีแรงที่ส่งไปก็ไม่แม่นตามต้องการ พาลให้งานเสียได้เลย ดังนั้นตรงนี้สำคัญจริง ๆ ครับ อย่ามองข้ามเด็ดขาด

ตรวจสอบก่อนซื้อ ไขควงทอร์ค

• ด้ามจับเป็นยางกันลื่นหรือเปล่าครับ? เพราะเวลาเหงื่อออกหรือมือมัน ถ้าด้ามลื่นนี่หลุดมือแน่นอน!
• รูปทรงเข้ามือไหม? บางคนมือเล็ก บางคนมือใหญ่ ต้องลองดูว่าแบบไหนจับแล้วมั่นใจที่สุด
• น้ำหนักตัวเครื่องหนักไปรึเปล่า? ใช้แป๊บเดียวอาจไม่รู้สึก แต่ถ้าใช้ทั้งวัน น้ำหนักที่มากไปก็ทำให้เมื่อยมือได้นะครับ

บางรุ่นอาจดูดีในภาพ แต่พอจับจริงกลับไม่เหมาะกับมือเราเลย ดังนั้นถ้ามีโอกาสได้ลองก่อนซื้อจะดีที่สุด

เรื่องการสอบเทียบ (Calibration) ไขควงทอร์ค สำคัญมาก!

ไขควงทอร์ค ไม่ใช่แค่ใช้งานได้ก็พอครับ แต่สิ่งสำคัญกว่าคือมันต้อง “แม่นอยู่ตลอด” เพราะถ้าค่าแรงบิดเริ่มเพี้ยนแม้แต่นิดเดียว งานที่ต้องการความเป๊ะก็พังได้เลยนะครับ ตรงนี้แหละที่ต้องมีการ “สอบเทียบ” เป็นระยะ อย่างน้อยทุก 6 เดือน หรือปีละครั้งก็ยังดี โดยเฉพาะถ้าใช้งานในโรงงาน หรือกับงานที่มีมาตรฐานกำกับ เพราะความแม่นของไขควงนี่แหละ ที่ช่วยให้งานผ่าน QC ได้แบบไม่ต้องลุ้น

ถ้าไม่ได้สอบเทียบ ไขควงทอร์ค จะเกิดอะไรขึ้น?

• แรงบิดอาจเพี้ยนได้ครับ พอเพี้ยนแล้วเนี่ย บางทีก็ขันแน่นเกินไปจนเกลียวหวาน หรือหลวมไปจนสกรูคลายออกมาเอง แบบนี้ไม่ดีแน่นอน โดยเฉพาะกับงานที่ต้องการความเป๊ะ เช่น อิเล็กทรอนิกส์หรือเครื่องจักรเล็ก ๆ ต้องระวังเรื่องนี้สุด ๆ เลยครับ
• งานอาจหลุด QC ไปแบบไม่รู้ตัว หรือถ้าแย่กว่านั้น ก็อาจส่งผลถึงเรื่องความปลอดภัยได้เลยครับ ลองนึกดูว่า ถ้าขันน็อตเครื่องมือแพทย์ หรือชิ้นส่วนเครื่องจักรสำคัญ ๆ แล้วแรงไม่เป๊ะขึ้นมา มีสิทธิ์เกิดปัญหาใหญ่แบบที่เราไม่อยากให้เกิดแน่นอน

เลือกซื้อ ไขควงทอร์ค จากแบรนด์ที่ให้บริการสอบเทียบได้

บางแบรนด์เขามีศูนย์สอบเทียบในไทยเลยครับ ไม่ต้องส่งข้ามประเทศให้วุ่นวาย หรือบางทีก็มีใบ certificate แถมให้หลังสอบเทียบเสร็จแบบครบถ้วน ทำให้เราอุ่นใจได้ว่าไขควงทอร์คที่ใช้อยู่ยังคงแม่นเป๊ะเหมือนใหม่ ไม่หลุดมาตรฐานแน่นอน

สรุป

การเลือก ไขควงทอร์ค ไม่ใช่แค่เรื่องของราคา แต่คือการเลือกเครื่องมือที่ใช่สำหรับงานที่คุณทำครับ ถ้ารู้ทั้ง 5 จุดนี้ก่อนตัดสินใจซื้อ รับรองว่าคุณจะได้เครื่องมือที่ใช้ได้นาน แม่นยำ และคุ้มค่าที่สุด nอย่าลืมครับ ไขควงทอร์คอาจดูธรรมดา แต่ความแม่นยำของมันสามารถเปลี่ยนคุณภาพของทั้งงานได้เลย!