กรรไกรตัดกิ่ง เป็นสนิม ทำไงดี? พร้อมวิธีแก้ที่ทำเองได้

การดูแลสวนเป็นกิจกรรมที่ให้ทั้งความสุข ความสงบ และบางทีก็เหมือนได้ฮีลใจตัวเอง แต่ถ้าวันไหนหยิบ กรรไกรตัดกิ่ง ขึ้นมาแล้วเจอสภาพเต็มไปด้วยสนิม มันก็อดหงุดหงิดไม่ได้จริงไหมครับ? กรรไกรตัดกิ่ง เป็นเครื่องมือที่เรามักใช้ตัดแต่งต้นไม้กลางแจ้ง เจอทั้งแดด ฝน ความชื้น และบางทีก็ลืมเช็ด ลืมเก็บให้ดี ทำให้สนิมถามหาได้ง่ายมาก

บทความนี้เราจะคุยกันแบบเป็นกันเอง ไม่วิชาการมาก แต่ได้ความรู้แน่น ๆ ว่าทำไม กรรไกรตัดกิ่ง ถึงเป็นสนิม แก้ยังไงให้กลับมาดีเหมือนใหม่ และที่สำคัญคือทำเองได้ ไม่ต้องง้อช่างเลยครับ เทคนิคต่าง ๆ ที่จะแนะนำก็หาได้จากในครัว ในบ้านคุณนั่นแหละ ไปดูกันเลย!

สาเหตุที่ทำให้ กรรไกรตัดกิ่ง ขึ้นสนิม

ความชื้นจากน้ำฝนและการล้างไม่แห้ง

กรรไกรตัดกิ่ง ที่เปียกน้ำฝน หรือแม้แต่ล้างคราบยางไม้ออกแล้วลืมเช็ดให้แห้งนี่แหละครับ ตัวดีเลย เพราะแค่ความชื้นเล็กน้อยก็พอให้ใบมีดเริ่มขึ้นสนิมแล้ว เหล็กกับออกซิเจนในน้ำพอเจอกันก็จะเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชัน กลายเป็นสนิมเหล็ก (rust) ขึ้นมาแบบไม่รู้ตัว ถ้าปล่อยไว้นาน ใบมีดจะค่อย ๆ หมอง หยาบ แล้วก็ฝืดเวลาตัด แบบนี้ไม่ดีแน่นอน!

การเก็บรักษา กรรไกรตัดกิ่ง ในที่อับชื้น

ถ้าคุณวาง กรรไกรตัดกิ่ง ไว้ในโรงเก็บของ ห้องใต้ถุน หรือกล่องที่ปิดทึบไม่มีอากาศถ่ายเทเลย บอกเลยครับว่าเป็นแหล่งสะสมความชื้นชั้นดี! พออากาศไม่ไหลเวียน ความชื้นก็เกาะอยู่ได้นาน แล้วมันก็ซึมเข้าไปในรอยต่อต่างๆของ กรรไกรตัดกิ่ง ทำให้สนิมขึ้นเร็วกว่าเดิมแบบไม่ทันตั้งตัวเลยทีเดียว

คราบน้ำยางไม้และเศษดิน

คราบจากยางไม้ที่ติดอยู่บนใบมีดของ กรรไกรตัดกิ่ง นี่ก็ไม่ธรรมดานะครับ เพราะมันมีความเป็นกรดนิด ๆ ซึ่งถ้าเราไม่รีบเช็ดออกแล้วปล่อยทิ้งไว้นาน ๆ ก็เหมือนเปิดทางให้สนิมมาเกาะได้ง่าย ๆ เลย ยิ่งถ้ามีเศษดินติดอยู่ด้วย เจ้าเศษดินพวกนี้มันชอบดูดความชื้นเก่งมากครับ แถมยังอุ้มความชื้นไว้ตรงจุดที่เราไม่ทันสังเกตอีกต่างหาก พอจับมือใหม่ขึ้นมาใช้ เจอสภาพกรรไกรขึ้นสนิมก็ชวนเสียอารมณ์แบบไม่รู้ตัวเลยทีเดียว

ไม่ได้ใช้งานนาน

กรรไกรตัดกิ่ง ที่ถูกวางทิ้งไว้นานโดยไม่มีการดูแล เช่น ไม่ได้หยอดน้ำมันหรือลับคมไว้เลย ก็เหมือนปล่อยให้มันค่อย ๆ เสื่อมสภาพไปเรื่อย ๆ ครับ น้ำมันที่เคลือบใบมีดตอนแรกถ้าไม่เติมใหม่ก็จะค่อย ๆ แห้งหายไป แล้วพอโลหะเจอกับความชื้นในอากาศเข้า สนิมก็มาเยือนทันทีแบบไม่ต้องนัดกันเลย เพราะฉะนั้นอย่าลืมดูแลเจ้ากรรไกรคู่ใจเป็นระยะ ๆ นะครับ จะได้ไม่ต้องมานั่งเซ็งทีหลัง

วิธีแก้ไข กรรไกรตัดกิ่ง เป็นสนิมแบบง่าย ๆ ทำได้เองที่บ้าน

ขั้นตอนที่ 1: เตรียมอุปกรณ์

• น้ำส้มสายชู (หรือกรดอ่อน เช่น น้ำมะนาว)
• เบกกิ้งโซดา
• แปรงลวด หรือแปรงสีฟันเก่า
• ผ้าขัดหรือฟองน้ำ
• น้ำยาล้างจาน
• ถุงมือยาง
• น้ำมันหล่อลื่น (เช่น WD-40 หรือน้ำมันจักร)
• ผ้าสะอาด

ขั้นตอนที่ 2: ถอดชิ้นส่วนถอดใบมีด (ถ้าเป็นแบบแยกได้)

หาก กรรไกรตัดกิ่ง ของคุณสามารถถอดใบมีดออกได้ แนะนำให้ถอดเลยครับ จะได้ทำความสะอาดได้แบบทั่วถึงทุกซอกทุกมุม ไม่ต้องฝืนขัดแบบครึ่ง ๆ กลาง ๆ ใช้ไขควงหรือประแจคลายน็อตออกเบา ๆ ระวังอย่าให้ชิ้นส่วนเล็ก ๆ กระเด็นหายด้วยนะครับ เดี๋ยวจะประกอบกลับไม่ครบแล้วต้องนั่งหากันวุ่น

ขั้นตอนที่ 3: แช่ในน้ำส้มสายชูหรือน้ำมะนาว

ให้นำน้ำส้มสายชูใส่ภาชนะ (จะเป็นชามเก่าหรือกล่องพลาสติกที่ไม่ใช้ก็ได้ครับ) แล้วแช่ใบมีดหรือส่วนที่เป็นสนิมลงไป ทิ้งไว้ประมาณ 6–12 ชั่วโมง อย่าเพิ่งตกใจว่าทำไมนาน เพราะเรากำลังให้กรดอ่อนในน้ำส้มสายชูช่วยค่อย ๆ ละลายสนิมออกมาแบบไม่ต้องออกแรงมาก แนะนำว่าแช่ไว้ข้ามคืน ตื่นมาค่อยจัดการต่อก็สะดวกดีครับ

ขั้นตอนที่ 4: ขัดสนิมออก

เมื่อครบเวลาแล้วก็ถึงเวลาลงมือขัดครับ! ใช้แปรงลวดหรือแปรงสีฟันเก่าที่ไม่ใช้แล้ว ค่อย ๆ ขัดบริเวณที่มีสนิมออก ถ้ารู้สึกว่าสนิมมันหนาแน่นเกินไป ลองผสมเบกกิ้งโซดากับน้ำเล็กน้อยทำเป็นเนื้อครีม แล้วเอามาป้ายลงไปก่อนขัด จะช่วยให้สนิมหลุดง่ายขึ้นเยอะเลยครับ ขัดไปเรื่อย ๆ ใจเย็น ๆ เหมือนกำลังขัดเพื่อนเก่าที่เราหวังจะให้กลับมาดูดีอีกครั้ง!

ขั้นตอนที่ 5: ล้างทำความสะอาด

ใช้ฟองน้ำชุบน้ำยาล้างจานล้างคราบน้ำส้มสายชูและคราบสนิมออกให้เกลี้ยงเลยครับ อย่าลืมล้างซ้ำด้วยน้ำเปล่าให้สะอาดหมดจด จากนั้นใช้ผ้าแห้งเช็ดให้แห้งทันที อย่าปล่อยให้แห้งเองนะครับ เพราะหยดน้ำที่ค้างอยู่อาจทำให้สนิมกลับมาได้อีก เช็ดให้แห้งสนิทไปเลย จะได้จบงานแบบสบายใจ

ขั้นตอนที่ 6: ทาน้ำมันกันสนิม

หยดน้ำมันหล่อลื่นลงบนใบมีดและตรงข้อต่อได้เลยครับ ไม่ต้องเยอะมาก แค่พอเคลือบผิวบาง ๆ จากนั้นใช้ผ้าสะอาดเช็ดให้ทั่ว จะช่วยให้ใบมีดเงาวับและกันสนิมได้ดีมาก เหมือนใส่เกราะให้เครื่องมือของเราเลย แนะนำว่าอย่าข้ามขั้นตอนนี้นะครับ เพราะถือเป็นด่านสุดท้ายที่ช่วยยืดอายุ กรรไกรตัดกิ่ง ได้จริง ๆ

ขั้นตอนที่ 7: ประกอบกลับและทดสอบ

หากคุณถอดใบมีดออกไว้ ก็จัดการประกอบกลับเข้าไปให้เรียบร้อยครับ จากนั้นลองเปิด-ปิดกรรไกรดูเบา ๆ ว่ามันแน่นพอดีมั้ย หรือขยับได้ลื่นมือหรือเปล่า ถ้ารู้สึกว่ามันยังฝืด ๆ อยู่นิดหน่อย ก็ไม่ต้องกังวลครับ หยอดน้ำมันหล่อลื่นเพิ่มลงไปอีกนิด แล้วลองขยับไปมาเดี๋ยวเดียวก็ลื่นปรื๊ดเหมือนใหม่เลย

สูตรธรรมชาติอื่นๆที่ช่วยขจัดสนิม

น้ำมันพืช + เบกกิ้งโซดา

ผสมเบกกิ้งโซดากับน้ำมันพืชที่มีติดครัวอยู่แล้วนี่แหละครับ คนให้เข้ากันจนกลายเป็นเนื้อครีมข้น ๆ จากนั้นก็ใช้ผ้าหรือแปรงถูบริเวณที่มีสนิมเบา ๆ สนิมจะค่อย ๆ หลุดออกแบบไม่น่าเชื่อเลยทีเดียว เป็นวิธีบ้าน ๆ ที่ประหยัดและได้ผลจริง ใครจะคิดว่าแค่ของในครัวก็ช่วยกรรไกรคู่ใจของเราได้ขนาดนี้!

เปลือกมันฝรั่ง

รู้ไหมครับว่าเปลือกมันฝรั่งก็ช่วยจัดการสนิมได้เหมือนกัน! เพราะภายในเปลือกมันฝรั่งมีกรดออกซาลิกตามธรรมชาติที่สามารถกัดสนิมเบา ๆ ได้ ให้เรานำด้านในของเปลือกมาถู ๆ ถูลงบนใบมีดตรงที่ขึ้นสนิม แล้วปล่อยทิ้งไว้สักพัก พอครบเวลาก็เช็ดออกด้วยผ้าสะอาด สนิมจะหลุดออกมาแบบไม่น่าเชื่อเลยครับ เป็นอีกหนึ่งวิธีง่าย ๆ ที่ใช้ของเหลือจากครัวได้แบบคุ้มสุด ๆ

โคล่า

โคล่านี่ไม่ใช่แค่เอาไว้ดื่มให้สดชื่นอย่างเดียวนะครับ! เพราะมันมีความเป็นกรดอ่อน ๆ อยู่ในตัว ลองเทใส่ภาชนะแล้วเอาใบมีด กรรไกรตัดกิ่ง ที่เป็นสนิมแช่ทิ้งไว้ประมาณ 2–3 ชั่วโมง จากนั้นก็ขัดออกเบา ๆ จะช่วยให้สนิมชั้นตื้นหลุดออกง่ายแบบที่หลายคนคาดไม่ถึงเลย เป็นอีกหนึ่งทริคจากของในตู้เย็นที่ช่วยชีวิตเครื่องมือเราได้สบาย ๆ เลยครับ

คำแนะนำในการป้องกันสนิมระยะยาว

เช็ดให้แห้งทุกครั้งหลังใช้งาน

หลังจากใช้งานเสร็จ อย่าลืมล้างคราบสกปรกหรือคราบยางไม้ที่ติดอยู่ออกให้หมดก่อนนะครับ แล้วรีบใช้ผ้าแห้งเช็ดให้เรียบร้อย อย่าปล่อยให้แห้งเองเพราะความชื้นมันแอบอยู่ได้นานแบบเงียบ ๆ เลยครับ เช็ดให้แห้งสนิทจะได้ไม่มีจุดให้สนิมมาเกาะแอบแฝงทีหลัง

หยอดน้ำมันหล่อลื่นเป็นประจำ

หยอดน้ำมันลงบริเวณใบมีดและข้อต่อ กรรไกรตัดกิ่ง อย่างน้อยเดือนละครั้ง หรือถ้าพึ่งใช้งานหนัก ๆ มาก็จัดไปเลยครับ ไม่ต้องรอ! การหยอดน้ำมันเหมือนเป็นการเติมความสดชื่นให้กรรไกรคู่ใจของเรา ช่วยให้ตัดลื่นไม่มีสะดุด แถมยังกันความชื้นไม่ให้สนิมมากวนใจด้วย

เก็บไว้ในที่แห้งและมีอากาศถ่ายเท

พยายามอย่าวาง กรรไกรตัดกิ่ง ทิ้งไว้ในที่อับชื้นนะครับ เพราะมันจะชื้นสะสมแบบไม่รู้ตัว สนิมมาแน่นอน! ทางที่ดีลองหาถุงผ้าหรือกล่องเก็บที่มีอากาศถ่ายเท แล้วใส่ซองกันชื้น (Silica Gel) ลงไปด้วย รับรองว่าช่วยยืดอายุเครื่องมือได้อีกเยอะเลยครับ

ใช้ กรรไกรตัดกิ่ง เฉพาะกับงานที่เหมาะสม

อย่าเผลอใช้ กรรไกรตัดกิ่ง ไปตัดลวดหรืองานหนักเกินตัวนะครับ เช่น กิ่งไม้ใหญ่แข็ง ๆ ที่เกินกำลังของ กรรไกรตัดกิ่ง เพราะนอกจากจะทำให้ใบมีดบิ่นหรือหักได้ง่ายแล้ว ยังเสี่ยงทำให้กรรไกรเกิดสนิมเร็วขึ้นอีกด้วย ใช้ให้เหมาะกับงานดีกว่าครับ จะได้รักษาอุปกรณ์ให้ใช้งานได้นาน ๆ ไม่ต้องซื้อใหม่บ่อย ๆ

เมื่อไหร่ควรเปลี่ยน กรรไกรตัดกิ่ง ใหม่?

แม้เราจะพยายามดูแลอย่างดี ขัดสนิม ลับคม เช็ดแห้งทุกขั้นตอน แต่บางที กรรไกรตัดกิ่ง ก็อาจถึงจุดที่ต้องปล่อยให้พักครับ โดยเฉพาะถ้าสนิมมันลึกจนขัดไม่ออก หรือใบมีดบิ่นเสียรูปจนลับเท่าไหร่ก็ไม่คม แบบนี้เราคงต้องยอมรับว่าถึงเวลาเปลี่ยนกรรไกรใหม่แล้ว เพื่อความปลอดภัยและใช้งานได้ดีเหมือนเดิม อย่าฝืนใช้อุปกรณ์ที่ไม่พร้อมนะครับ เดี๋ยวจะพังทั้งกรรไกรทั้งกิ่งไม้เอาได้ง่าย ๆ

สัญญาณที่ควรเปลี่ยน

• ใบมีดเป็นรอยลึกจากสนิมจนขัดออกไม่ได้
• ระบบข้อต่อฝืด แม้จะหล่อลื่นหลายครั้งแล้ว
• ตัดไม่ขาด แม้จะลับคมแล้ว
• มีเสียงดังหรือฝืดมากเวลาหนีบ

สรุป

กรรไกรตัดกิ่ง ที่ขึ้นสนิมไม่ใช่เรื่องที่ต้องรีบโยนทิ้ง เพราะสามารถแก้ไขได้ด้วยวัสดุง่าย ๆ ในบ้าน ทั้งน้ำส้มสายชู เบกกิ้งโซดา น้ำมันพืช หรือแม้แต่เปลือกมันฝรั่ง สิ่งสำคัญคือการดูแลอย่างสม่ำเสมอ หมั่นทำความสะอาดและหยอดน้ำมันหล่อลื่นหลังใช้งานทุกครั้ง รวมถึงการเก็บรักษาอย่างถูกวิธี เพียงเท่านี้ก็สามารถยืดอายุการใช้งานของ กรรไกรตัดกิ่ง ไปได้อีกหลายปี